СПИД жұқтырғандарға арнайы мүшеқаптар тегін таратылады. Алайда былтыр «Әділдік жолы» Қызылорда облыстық филиалының басшысы Ләззат Бақтыбаева облыста тегін таратылуы керек презервативтердің сатылғанын, оның үстіне сапасының нашар екенін айтқан еді. Qulaq-24 тілшісі биыл СПИД-ті алдын алуға қанша қаражат жұмсалғанын және қандай шаралар жүргізіліп жатқанын анықтап көрді.
Редакция тілшісі бұл сұрақтардың жауабын алу үшін Денсаулық сақтау министрлігінің Санитарлық-эпидемиологиялық бақылау комитетіне арнайы сауал жолдады.
СПИД немесе АИТВ инфекциясы — адамның иммун тапшылығы вирусынан туындаған, иммун жүйенің ерекше зақымданғанынан және жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромы қалыптасқанға дейін оның баяу бұзылуына әкелетін созылмалы инфекциялық ауру.
Комитет мәліметінше, СПИД-ті алдын алу үшін биыл 182 миллион теңге бөлінген.
«Республикалық бюджеттен мемлекеттік тапсырма шеңберінде Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығына өңірлерде АИТВ-инфекциясының алдын алу жөніндегі іс-шараларды іске асыру ЖИТС-тің алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды іске асыру үшін 2024 жылына 182 миллион теңгеден аса қаражат бөлінді», — делінген жауапта.
Ал әр өңірде АИТВ-инфекциясының алдын алуға бюджет кодексіне сәйкес қаражат жергілікті бюджеттен бөлінеді. Бұл халық санына және эпидемиологиялық жағдайға байланысты.
СПИД-ті алдын алуға мүшеқаптардан басқа не тегін таратылуы керек?
«АИТВ-инфекциясының алдын алу жөніндегі іс-шараларды жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау Министрінің 2020 жылғы 19 қазандағы № ҚР ДСМ-137/2020 бұйрығына сәйкес халықтың негізгі топтары
- презервативтер,
- лубриканттар,
- шприцтер,
- спирт майлықтарды тегін алады.
Комитет мәліметінше, былтыр СПИД жұқтырғандарға, арнайы есепте тұрғандарға 9,5 миллион данадан аса тегін презервативтер таратылған.
Көрнекі сурет
Таратылатын заттар көлемі қандай?
Инъекция есірткісін қолданатын 1 адамға:
- 200 дана шприц;
- 200 дана спирт майлық;
- 50 дана презерватив.
Секс қызметте істейтін 1 адамға:
- 200 дана презерватив;
Ерлермен жыныстық қатынасқа түсетіндерге, трансгендерге:
- 150 дана презерватив;
- 150 дана лубрикант.
СПИД-пен өмір сүретін 1 адамға:
- 100 дана презерватив таратылады.
Елімізде қанша адам СПИД жұқтырған?
Комитет мәліметінше, 2024 жылғы 30 қарашадағы жағдай бойынша Қазақстанда 34 622 АИТВ-мен өмір сүретін адамдар тіркелген, оның ішінде АИТВ-дің 4-сатысында 1612 адам бар.
СПИД бойынша қай өңір көш бастап тұр?
Қазақстанда 15-49 жас аралығындағы тұрғындар арасында АИТВ-инфекциясы 0,33 пайызға таралған.
АИТВ-инфекциясының елде таралу көрсеткіші:
- Шығыс Қазақстан облысында 0,97 пайыз;
- Қарағанды облысында 0,76 пайыз;
- Павлодар облысында 0,71 пайыз.
Қанша бала СПИД жұқтырған?
АИТВ-инфекциясының алдын алу орталықтарында АИТВ-мен өмір сүретін 18 жасқа дейінгі 631 бала есепте тұр.
Комитет мәліметінше, Қазақстанда АИТВ-инфекциясы көбіне жыныстық жолмен беріледі, оның пайыздық көрсеткіші — 71,5 пайыз.
Бұл аурудан көз жұмғандар қанша?
Биыл 11 айда 104 адам қайтыс болған. Бұл былтырғы көрсеткішке қарағанда 27 жағдайға төмен.
АИТВ мен ЖИТС-тің белгілері қандай?
Аурудың белгілері әр кезеңде әртүрлі болады. Вирус жұқтырғаннан кейін алғашқы 2-4 аптада науқас суық тигендей күй кешеді. Бұлшықеттері, тамағы ауырады, тоңып, үсті-басы қышиды, ауыз қуысында жара пайда болып, лимфа бездері ұлғаяды. Тестердің бәрі болмаса да, көпшілігі вирус арқылы бөлінетін антиденелерді анықтай алады. Сондықтан әр жарты жылда немесе жылына бір рет ЖИТС-ке тест тапсыруды әдетке айналдырған жөн. Қазақстандықтар тексерудің бұл түрінен тіркелген емхана арқылы тегін өте алады.
